نویسندگان
چکیده
بازنمایی رسانهای جرائم سیاسی یکی از چالشبرانگیزترین عرصههای ارتباطی و اجتماعی در جوامع معاصر است؛ زیرا رسانهها نهتنها وقایع را منتقل میکنند، بلکه در فرایند بازنمایی، آن را بازسازی و معنا گذاری مینمایند. جرائم سیاسی، به سبب پیوند ذاتی خود با قدرت، ایدئولوژی و مشروعیت سیاسی، همواره در معرض قرائتهای متکثر و گاه متضاد رسانهای قرار دارند. در چنین بستری، رسانهها به ابزارهایی برای تعریف «کنش سیاسی»، تمایز میان «مبارزه مدنی» و «اقدام مجرمانه» و شکلدهی به نگرش عمومی نسبت به مخالفان سیاسی بدل میشوند. در این مقاله، بازنمایی رسانهای جرائم سیاسی بهمثابهی فرایندی گفتمانی مورد واکاوی قرارگرفته است؛ فرایندی که در آن رسانهها با بهرهگیری از زبان، تصویر، استعاره و چارچوبهای خبری خاص، معنا و ارزش خاصی به کنشهای سیاسی میبخشند.
رسانههای رسمی عموماً در جهت تثبیت نظم سیاسی موجود و مشروعیتبخشی به قدرت حاکم عمل میکنند، درحالیکه رسانههای مستقل یا اجتماعی میکوشند روایتهای بدیل و انتقادی از جرائم سیاسی ارائه دهند. این تنوع روایتها موجب شکلگیری چندگانگی در افکار عمومی و گاه دوگانگی در قضاوتهای اجتماعی دربارهی مفاهیمی چون عدالت، امنیت و آزادی میشوند. نتیجهی تحلیل نشان میدهد که بازنمایی رسانهای جرائم سیاسی نه صرفاً بازتابی از واقعیت، بلکه ابزاری برای اعمال قدرت نرم و جهتدهی به افکار عمومی است. فهم این پدیده مستلزم شناخت رابطهی دوسویهی میان رسانه، سیاست و جامعه است؛ رابطهای که در آن کنترل روایتها و معناها به مراتب مهمتر از کنترل وقایع است. درک انتقادی از این بازنماییها میتواند به توسعهی گفتمانهای دموکراتیکتر، افزایش شفافیت و تقویت سواد رسانهای سیاسی در جامعه یاری رساند.
Abstract
The media representation of political crimes is one of the most challenging communicative and social domains in contemporary societies, because the media not only transmit events but also reconstruct and reinterpret them in the process of representation. Political crimes, due to their intrinsic connection with power, ideology, and political legitimacy, are continually subject to diverse and sometimes contradictory media interpretations. In such a context, the media become instruments for defining “political action,” distinguishing between “civil resistance” and “criminal conduct,” and shaping public attitudes toward political opponents. In this article, the media representation of political crimes is examined as a discursive process-one in which the media, through the use of language, imagery, metaphor, and specific news frames, assign particular meanings and values to political actions. Official media generally operate to reinforce the existing political order and legitimize the ruling power, whereas independent or social media seek to present alternative and critical narratives of political crimes. This plurality of narratives leads to a multiplicity of public perceptions and, at times, to dualities in social judgments regarding concepts such as justice, security, and freedom. The findings indicate that the media representation of political crimes is not merely a reflection of reality but a tool for exercising soft power and shaping public opinion. Understanding this phenomenon requires recognizing the reciprocal relationship between media, politics, and society-a relationship in which controlling narratives and meanings is far more significant than controlling events themselves. A critical understanding of these representations can contribute to the development of more democratic discourses, increased transparency, and the strengthening of political media literacy within society.
Keywords: criminal policy, criminal justice system of Iran, delinquency, political crime, media
منابع
الف-کتاب
آقایی، سارا (1396)، جرم و رسانه از منظر جرم¬شناسی فرهنگی، مجله مطالعات حقوق کیفری و جرم¬شناسی، دوره 4، شماره 1(پیاپی 8)
برغی، محمدمهدی (1403)، معیارهای تفکیک جواز آزادی بیان از ممنوعیت ارتکاب جرایم علیه حیثیت اشخاص از منظر دادگاه اروپایی حقوق بشر، مجله پژوهشنامه حقوق کیفری سال ۱۵،شماره ۱ (پیاپی ۲۹)
پاک نهاد، امیر (1388)، جرم¬شناسی و آزادی اراده، نگاشته شده در تازه¬های علوم جنایی (مجموعه مقالات)، زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی، انتشارات بنیاد حقوقی میزان، چاپ نخست، تهران
پاک¬نهاد، امیر (1402)، اصول جرم¬شناسی، انتشارات بنیاد حقوقی میزان، چاپ دوم، تهران
پوربافرانی، حسن (1392)، بایدها و نبایدهای جرم¬انگاری در حقوق کیفری ایران، فصلنامه مجلس وراهبرد، سال بیستم، شماره 75
پیکا، جرج (1389)، جرم¬شناسی، برگردان علی حسین نجفی ابرندآبادی، انتشارات بنیاد حقوقی میزان، چاپ نخست، تهران
ترکاشوند، منصور، حیدری، عباسعلی، قیوم¬زاده، محمود (1400)، جرم سیاسی (ارجاف) در فقه اسلام، مجله جستارهای سیاسی معاصر سال دوازدهم، شماره ۴ (پیاپی ۴۲)
حبیب¬زاده، محمدجعفر (1391)، اندیشه¬های حقوقی 3 (مجموعه مقالات عدالت کیفری)، انتشارات نگاه بینه، چاپ اول، تهران
حسام¬قاضی، روژان (1393)، درآمدی بر روانشناسی سیاسی؛ سیری در روانشناسی سلطه، انتشارات مسافر، چاپ نخست، تهران
حیدری، علی، شرف¬الدین، سیدحسین، هاشمی، مهدی (1398)، سیاستگذاری رسانه¬ای در سیاستگذاری عمومی با استفاده از تکنیک مدل¬سازی ساختاری تفسیری، مجله پژوهش های ارتباطی سال بیست و ششم، شماره ۴ (پیاپی ۱۰۰)
خجسته باقرزاده، حسن (1398)، شناسایی عوامل کلیدی رسانه ای در سیاستگذاری برای رادیو-تلویزیون در ایران، مجله پژوهش¬های ارتباطی، سال بیست و ششم، شماره ۴ (پیاپی100 )
داوید، رنه، ژوفره اسپینوزی، کامی، (1389)، درآمدی بر حقوق تطبیقی و دو نظام بزرگ حقوق تطبیقی معاصر، برگردان سید حسین صفایی، انتشارات بنیاد حقوقی میزان، چاپ نخست، تهران
رستمی خوراسگانی، اکبر (1401)، حقوق رسانه، آزادی بیان و حقوق بشر، مجله جامعه شناسی ارتباطات سال دوم، شماره 8
سجادی، سید مهدی (1403)، تربیت رسانه¬ای یا رسانه تربیتی: چالش گفتمانی سیاست¬گذاری در نظام تربیتی ایران، مجله مطالعات دینی رسانه، دوره ۶، شماره ۲۲
سیدی، سید غلامرضا، گودرزی، محمدرضا، (1399)، افزایش بهره¬وری با بازمهندسی فرآیندها در سازمان¬های رسانه-ای، فصلنامه پژوهش¬های ارتباطی، سال بیستم، شماره 2، پیاپی (74)
عزیزی، سمیه، میرخلیلی، سید محمود (1399)، ارتباط نظریه قوچ قربانی و عوام گرایی کیفری و تاثیر آن بر سیاست کیفری ایران، مجله پژوهش¬های حقوقی، پیاپی 41
غلامی، حسین، کسایی، الهه¬سادات (1400)، رویکردی جرم¬شناختی به چالش¬های نظام سیاسی اقتصادی نئولیبرال با نگاهی به شرایط کرونایی، مجله پژوهش¬های حقوق جزا و جرم¬شناسی دوره ۹ ، شماره ۱۷
قربانی، ابراهیم، بیگی، جمال، پورقهرمانی، بابک (1400)، جایگاه افکار عمومی در محاکم کیفری از دیدگاه دست اندرکاران نظام عدالت کیفری، مجله تعالی حقوق، سال دوازدهم، شماره ۱
کوزر، لیویس (1393)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه¬شناسی، برگردان محسن ثلاثی، چاپ هشتم، تهران، نشر نی
مؤذن¬زادگان، حسنعلی، بیگی¬زاده، بهروز (1398)، بررسی جامعه¬شناسی سیاسی جرم در ایران از دیدگاه آیین دادرسی کیفری اشخاص حقوقی حاکمیتی، مجله جامعه شناسی سیاسی ایران سال دوم، شماره ۳ (پیاپی ۷)
نجفی ابرندآبادی، علی¬حسین، هاشم¬بیگی، حمید (1393)، دانشنامه جرم¬شناسی، انتشارات کتابخانه گنج دانش، چاپ سوم، تهران
کلیدواژهها
